Urodzili się:
Zmarli:
Waldemar Franciszek Niewalda - architekt, konserwator zabytków.
Członek Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP.
Absolwent Wydziału architektury Politechniki Krakowskiej. Doktor nauk technicznych - PK.
Projektant w Pracownie Konserwacji Zabytków w Krakowie (1970-98). Własna firma projektowo-badawcza w Krakowie (od 1998).
Autor prac badawczych i projektowych w zabytkowych obiektach Krakowa i Małopolski, m.in.:
- klasztor oo. Franciszkanów;
- klasztor oo. Dominikanów;
- klasztor ss. Bernardynek;
- mury miejskie z Barbakanem w Krakowie;
- zespół domów ul. Kanoniczej;
- fortyfikacje Lipnicy Murowanej, Wawelu, Jasnej Góry, Dobczyc i Szydłowa;
- zamki: Wieliczka, Ojców, Bobolice, Mirów, Rabsztyn, Racibórz, Wiśnicz, Niedzica i Czorsztyn.
Uczestnik prac badawczych m.in.:
- świątynia Hatszepsut w Egipcie;
- pałac Beja w Konstantynie w Algierii;
- inwentaryzacja szałasów tatrzańskich;
- studia krajobrazowe miast: Krynica, Krościenko, Cieszyn, Wieliczka, Myślenice, Stary Sącz.
Publikacje m.in.:
- Problemy badawcze i projektowe krakowskiego Okołu - praca doktorska;
- Mury Floriańskie i Barbakan, Waldemar Niewalda, Kazimierz Radwański, Emil Zaitz, Kraków, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa 1999;
- Średniowieczne fortyfikacje Krakowa - odcinek północny w świetle ostatnich badań, Waldemar Niewalda, Halina Rojkowska, Emil Zaitz, Agencja Wydawnicza Zebra, 2001.
Członek Komisji Naukowej Architektury Militaris PAN. Członek Stowarzyszenia Historyków Sztuki.
Członek Polskiego Związku Alpinizmu.
Odznaczenia m.in.: Zasłużony dla miasta Krakowa w dziedzinie ratowania zabytków, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie).
*********************************************************
Waldemar NIEWALDA (1940-2024)
Urodził się w Warszawie 10 lipca roku 1940, lecz większość życia spędził w Krakowie. Ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej, pracował na uczelni, potem w biurze Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków pod kierunkiem dr Hanny Pieńkowskiej wybitnej konserwator zabytków Małopolski. Z inicjatywy Hanny Pieńkowskiej inwentaryzował między innymi szałasy pasterskie w Tatrach.
Od roku 1970 r. pracował w Oddziale Krakowskim Przedsiębiorstwa Pracownie Konserwacji Zabytków, w najlepszym okresie jego rozwoju. Współtworzył komórkę badań architektonicznych, przekształconą z czasem w odrębną Pracownię Badań Architektonicznych.
Od 1998 r. aż do śmierci kontynuował działalność we własnej pracowni, w ścisłej współpracy z firmą Pracownie Konserwacji Zabytków w Krakowie S.A. (która powstała w 1991 r. na bazie PP PKZ).
Był jednym z prekursorów syntetycznego ujęcia metodologii badań architektonicznych, sposobu ich dokumentowania oraz miejsca w problematyce studialnej i konserwatorskiej budynków zabytkowych; pojętej szeroko jako współpraca z historykami sztuki, archeologami, konserwatorami dzieł sztuki, projektantami i wykonawcami prac remontowych.
Chętnie angażował się w konsultacje i wspieranie młodszych adeptów sztuki badawczej. Prowadził zajęcia dla studentów w Katedrze Historii Architektury Konserwacji Zabytków Politechniki Krakowskiej.
Przedmiotem jego rozprawy doktorskiej, napisanej na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej w 2004 r. były problemy badawcze i projektowe krakowskiego Okołu.
Był autorem i współautorem ponad 100 publikacji naukowych dotyczących szeroko pojętej problematyki badań i konserwacji zabytków.
Prace badawcze, studia urbanistyczne i krajobrazowe oraz projekty budynków i zespołach zabytkowych prowadził nie tylko w Krakowie i południowej Polsce. Brał udział w ekspedycji do Egiptu w ramach badań świątyni grobowej Hatszepsut z XV w. p.n.e. W ramach zagranicznych misji PKZ-tów prowadził też badania pałaców Chanów Krymskich w Bakczysaraju i Beja w Konstantynie (Algeria), w bułgarskim Bałcziku, Zamku Kawalerów Mieczowych w Rydze oraz na Cmentarzu Orląt we Lwowie.
Istotny jest jego wkład w badania nad średniowieczną architekturą sakralną. Główne prace w Krakowie to badania klasztoru oo. Franciszkanów, klasztoru oo. Dominikanów, klasztoru ss. Bernardynek, murów miejskich wraz z Barbakanem, badania i projekty domów przy ul. Kanoniczej w zespole Okołu, fortyfika cji Wawelu, a także Jasnej Góry, Dobczyc, Szydłowa, Lipnicy Murowanej, zamków: w Wieliczce, Ojcowie, Wiśniczu, Pieskowej Skale, Korzkwi, Bobolicach, Mirowie, Rabsztynie, Raciborzu, Czorsztynie, Nidzicy a ostatnio zamku w Olsztynie koło Częstochowy. Był autorem studiów krajobrazowych wielu miast w tym: Krynicy, Krościenka, Cieszyna, Wieliczki, Myślenic, Starego Sącza.
Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, Złotą Odznaką Zasługi w Opiece nad Zabytkami, pośmiertnie otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Zasługi Niewaldy dla badań i ochrony zabytków, w tym zwłaszcza krakowskich, zostały docenione przez środowisko: w roku 2014 został laureatem Nagrody im. Klemensa Bąkowskiego, corocznie przyznawanej przez Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa za „upowszechnianie wiedzy o Krakowie, utrwalanie poszanowania dla pamiątek i zabytków miasta oraz troskę o ich stan”.
Był członkiem Komisji Naukowej Architektura Militaris PAN, Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Towarzystwa Przyjaciół Fortyfikacji i Polskiego Związku Alpinizmu.
Był człowiekiem skromnym, nielubiącym rozgłosu, obdarzonym darem dzielenia się wiedzą i pomocą z każdym, kto tego potrzebował.
Krakowskie środowisko architektoniczne i konserwatorskie straciło nieocenionego specjalistę.
https://www.mpoia.pl/ (dostęp 9.02.2025)
Źródła: