Stanisława "Siasia" Nowicka (zd. Sandecka) - architekt, rysowniczka, wykładowca akademicki.
Absolwentka Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej (1936). Profesor (1963).

Wykładowca w University of Pennsylvania (1951-77). Profesor architektury i wzornictwa na uniwersytetach North Carolina State University i University of Southern California (do 1962).

Autorka m.in.:
- Dom Wycieczkowy, Augustów (1938) - współautorzy: Maciej Nowicki, Władysław Stokowski - wpisany do Rejestru zabytków (338 z 11.03.1983);
- hala Dorton Arena, Raleigh (USA) (1949) - współautor M. Nowicki.

Konkursy m.in.:
- SARP nr LVIII - na projekt meczetu w Warszawie (1936) - współautor M. Nowicki - III nagroda.

Członek Koła Artystów Grafików Reklamowych (KAGR) (1934-39).

Odznaczenia m.in.: medal AIA (1978), medal "Gloria Artis" (2016).

Żona architekta Macieja Nowickiego (1910-1950).

****************************************************************************

WSPOMNIENIE

W końcu lutego doszła do nas smutna wiadomość, że w USA zmarła w dniu 18.2.2018 – najstarsza nasza koleżanka – Stanisława Nowicka.
Stanisława – z domu Sandecka urodziła się 29.4.1912 w Pułtusku  a studia architektoniczne odbyła na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej  (1928 -1936). Tam też poznała swego przyszłego męża Macieja Nowickiego (1910-1950), tworząc z nim czołową parę w grafice polskiej okresu międzywojennego, którą – z efektem – uprawiali studenci tego wydziału. Ich sławną serię plakatów rozpoczął w roku 1931 -o czym warto w naszym środowisku wiedzieć -„Bal Młodej Architektury”. Uprawiali też grafikę użytkową w szerszym przekroju, projektując okładki do książek i ilustracje do czasopism  w tym do czołowego w świecie polskiej plastyki periodyka „Arkady”. Zaangażowali się w tę działalność tak dalece, że założyli nawet „Pracownię Artystów Plastyków” (1931), cieszącą się dużym uznaniem.  A Siasia – jak ją w środowisku zawodowym nazywano – dostała nawet Złoty Medal za opracowanie plastyczne w polskiej ekspozycji na Światowej Wystawie w Paryżu w roku 1937. Pozwoliło im to nawet na krótką praktykę u Le Corbusiera.  Nie rezygnowali bowiem z swej drogi architektonicznej biorąc też efektywny – to znaczy z nagrodami – udział w konkursach (m.in. Domki BGK,  Meczet w Warszawie, Ośrodek wypoczynkowy w Augustowie czy Sanatorium w Druskiennikach). Z tych ostatnich Dom Wypoczynkowy w Augustowie – już po dyplomie w roku 1938 – został wybudowany, a realizacji sanatorium w Druskiennikach przeszkodziła wojna. Po Kampanii Wrześniowej, w której Maciej walczył w artylerii przeciwlotniczej zostali w Warszawie, gdzie Maciej z czasem włączył się w działalność podziemnego Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, a Siasia zajęła się narodzonym właśnie synem Pawłem (1941-2015).
Powstanie przebyli w podwarszawskich Laskach, gdzie Maciej pełnił funkcję oficera łącznikowego z oddziałami AK w Puszczy Kampinoskiej, projektując tam wcześniej rozbudowę Zakładu dla Ociemniałych Dzieci. Ewakuowani do Zakopanego powrócili do oswobodzonej Warszawy na wezwanie nowych władz i przystąpili do projektowania jej odbudowy. Działo się to w tak zwanej „Dyskusyjnej Pracowni Wilanowskiej BOS”, której nowatorskie propozycje zostały jedynie na papierze. W roku 1945  zaproponowano M. Nowickiemu – z racji jego znajomości USA – stanowisko w polskiej służbie dyplomatycznej w Nowym Jorku, gdzie miał aktywizować opinię publiczną do idei odbudowy zniszczonej wojną Polski, a z czasem brać też udział w komisji konsultującej projektowanie gmachu ONZ. W ślad za Maciejem pojechała też z synem Siasia.  Istotne zmiany polityczne w Polsce spowodowały, że odmówili powrotu do kraju, decydując się na pobyt w USA. Sprawa nie była łatwa, bo nie mając odpowiednich uprawnień nie mogli – poza  pracą dla jakiegoś uprawionego architekta – wykonywać swego zawodu. Mogli natomiast uczyć i tak znaleźli się w Szkole Architektury Uniwersytetu Stanowego North Carolina w Raleigh. Mimo trudnych warunków – urodził się właśnie drugi ich syn Piotr (1950-) – przystąpili energicznie do pracy opracowując Program Nauczania, bardzo pozytywnie oceniony przez władze szkoły. Zaprojektowali tez wspólnie Klub Studencki (niestety przebudowany) a na horyzoncie pojawiły się  dwa wielkie projekty. Sławna później Hala  w Raleigh, t.zw. Paraboleum oraz nowa stolica Pendżabu w Indiach Chandigarh. Jak wiadomo tragiczna katastrofa lotnicza powracającego z Indii Macieja przerwała ich wspólną drogę i Siasia przeniosła się do Szkoły Sztuk Pięknych Uniwersytetu Pensylwania w Filadelfii, pracując tam – poza rocznym pobytem w Los Angeles – aż do swej emerytury (1951-1977).  Praca jej oceniana była niezwykle wysoko, o czym mówi przyznanie jej – jako pierwszej kobiecie w architektonicznych uczelniach USA -  – pełnego tytułu profesora (1963), wręczenie Medalu  AIA (1978)  jak i uhonorowanie przez Amerykański Związek Szkół Architektonicznych tytułem „Distinguished  professor” (1987) za jej pracę dydaktyczną. W czasie oficjalnej wizyty delegacji SARP w USA w roku 1973  odwiedziliśmy ją i było to bardzo sympatyczne spotkanie. W roku ubiegłym na wniosek Muzeum Plakatu w Wilanowie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznało jej swe najwyższe odznaczenie za zasługi dla kultury polskiej Zloty Medal „Gloria Artis”, który wręczony został jej w ambasadzie polskiej w Waszyngtonie. a sądząc z jej uśmiechu na załączonym zdjęciu, była z tego uhonorowania – po  75 latach – zadowolona.

Tadeusz Barucki