Izba Architektów Rzeczypospolitej Polskiej
Stowarzyszenie Architektów Polskich
Maciej Wiktor KysiakJacek Piotr SyropolskiZbigniew Czesław ZawistowskiTadeusz KaczanowskiKrzysztof Piotr TauszyńskiJakub Kosma OlejnikMarek Marian DziekońskiWaldemar PreisBarbara JurlewiczAnatol MardkowiczHenryk GrochulskiSławomir CzajkowskiAndrzej PrzybylskiAlfred Czesław PrzybylskiJan WęcławskiZbigniew WeberZbigniew GłowackiZbigniew Włodzimierz RoszkowskiWitold Jerzy MolickiKazimierz NormantBarbara KulikowskaCzesław Teodor KotelaOskar GórnyMikołaj KokozowKazimierz BiszewskiJerzy JózefowiczWłodzimierz SkolimowskiLudwika Horwath-GumułowaWawrzyniec DayczakAnna Rak-KaszanitsKarol IwanickiJan OlszewskiBorys ZinserlingMieczysław PopielEwa KubicaMaryna MineykoBogusława MajkaZdzisław Alojzy KlempPiotr SłuchockiWojciech JuraszKonrad JarodzkiKrystyna Malec-ChełmickaJoanna Wystańska-WoźnyZvi Tadeusz HeckerKrystyna Hanna Jaździkowska
In memoriam - Pamięci Architektów Polskich
Marta Ingarden
Członek Stowarzyszenia Architektów Polskich

arch. Marta Ingarden

* 08.09.1921, Lwów

† 18.01.2009, Kraków

Marta Ingarden (zd. Bińkowska) - architekt.
Członek SARP O. Kraków.
Studentka Politechniki Lwowskiej, absolwentka Wydziału Architektury Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (1948).

Projektantka w Biurze Budowlanym Przemysłu Węglowego i Dyrekcji Zakładu Osiedli Robotniczych w Krakowie, w Biurze Projektów i Studiów Budownictwa Osiedlowego ZOR dla miasta Nowa Huta (od 1950), później w Miastoprojekcie.

Autorka m.in.:
- osiedle C-1 w Nowej Hucie - współautorzy: Andrzej Uniejewski, Tadeusz Uniejewski, Marian Uramowski, Janusz Ingarden, Zbigniew Jaroszyński, Stanisław Reński i Ewa Mańkowska;
- Plac Centralny w Nowej Hucie (1950) - współautorzy: Tadeusz Ptaszycki i J. Ingarden;
- Centrum Administracyjne Kombinatu Nowa Huta (1950) - współautorzy: Janusz Ballenstedt i J. Ingarden;
- Teatr Ludowy w Nowej Hucie (1954) - współautorzy: Edmund Dąbrowski, J. Ingarden, Krystyna Wąsowicz-Korska - Nagroda Artystyczna Miasta Krakowa (1955);
- budynek mieszkalny, ul. Fałata 4, Kraków (1959-61) - współautor J. Ingarden;
- zespół Domów Wczasowych na Polanie Szymoszkowej w Zakopanem - współautorzy: J. Ingarden i Henryk Markiewicz;
- Domy Studenckie Collegium Medicum UJ, ul. A. Badurskiego 13-15-17, Kraków (1971-79) - współautorzy: Władysław Wichman (główny projektant), Andrzej ChlipalskiJerzy Hryniewiecki, Marek Książek, Pawłowska, Jerzy Plesner, Stanisław Pruc, Tadeusz Suwaj;
- szpital im L. Rydygiera w Krakowie (1976-97) - w zespole W. Wichmana;
- Szkoła Muzyczna w Nowej Hucie - współautor J. Ingarden.

Konkursy m.in.:
- na projekt typowego wielokondygnacyjnego budynku mieszkalnego (met. przemysł.) (1957) - współautorzy: J. IngardenStanisław Juchnowicz - IV nagroda;
- SARP nr 231 - na projekt typowego 4-kondygnacyjnego budynku mieszkalnego (wznoszonego metodą uprzemysłowioną) (1957) - współautor J. Ingarden; współpraca Stanisław Juchnowicz - II nagroda równorzędna;
- na projekt Dzielnicy Mieszkaniowej Wrocław-Południe (1962) - współpraca - autorzy: T. Ptaszycki, J. Ingarden, Barbara Perchał, J. Plesner - III nagroda.

Żołnierz NOW i AK.

Odznaczenia m.in.: Odznaka Przodownika Pracy (1953).

Żona architekta Janusza Ingardena (1923-2005).

Pochowana na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.

 

*********************************************************************
WSPOMNIENIE

Była lwowianką. Urodziła się w tym niezwykłym mieście i ukończyła w roku 1938 Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. Królowej Jadwigi. W okresie okupacji niemieckiej podjęła studia na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej. Wydział ten działał w trudnych warunkach wojennych. Polscy profesorowie, niemiecki język wykładowy, studenci Polacy i Ukraińcy. Polacy, pośród nich Marta Binkowska, związani z działalnością konspiracyjną w Armii Krajowej, Ukraińcy współpracujący z okupantem. Część z nich była członkami ukraińskiej formacji wojskowej „SS Galizien”. Taki był początek naszych studiów akademickich. W roku 1944 Lwow znalazł się pod okupacją Sowiecką. Ci z kolegów, którzy pozostali we Lwowie, szczególnie członkowie AK, narażeni byli na represje. Marta za działalność konspiracyjną była aresztowana i osadzona w więzieniu. Kilku innych kolegów a także kilku naszych profesorów wywiezionych zostało do obozów pracy. Po uwolnieniu znalazła się wraz z rodziną w Krakowie, podejmując kontynuację rozpoczętych we Lwowie studiów na Wydziale Architektury Akademii Górniczo-Hutniczej, który ukończyła wraz z późniejszym jej mężem Januszem Ingardenem w roku 1948. Pracę zawodową jako projektujący architekt rozpoczęła w Biurze Budowlanym Przemysłu Węglowego w Krakowie, potem w Dyrekcji Zakładu Osiedli Robotniczych. Od stycznia 1950 roku dołączyła do organizowanego przez Tadeusza Ptaszyckiego Biura Projektów i Studiów Budownictwa Osiedlowego ZOR dla miasta Nowa Huta (późniejszy „Miastoprojekt”). Marta z Januszem związali się na szereg lat z budowaniem nowego miasta, z pracą projektową, o której marzyliśmy już w czasie studiów we Lwowie. Jako architekt Marta pozostawiła trwałe ślady w dziele tworzenia tego miasta. Była głównym autorem i prowadziła nadzór architektoniczno-budowalny budynków szkół, przedszkoli i żłobków w pierwszych realizowanych osiedlach Nowej Huty. Jej pogodna osobowość, doświadczenie w wychowaniu własnych dzieci, talent i zamiłowanie do piękna, sprawiły że obiekty te Jej autorstwa wyróżniają się prostotą formy architektury i harmonijnie ukształtowaną przestrzenią wnętrz pełnych światła i koloru. Służą do dziś, już wielu pokoleniom dzieci i młodzieży. Jest współautorem, wraz z Januszem Ingardenem, ważnych, zrealizowanych budynków publicznych w Nowej Hucie: Centrum Administracyjnego Kombinatu i Teatru Kameralnego, który od początku istnienia służy najbardziej postępowym kreacjom teatralnym. Szereg projektów otrzymało nagrody Komitetu do spraw Urbanistyki i Architektury, są to zrealizowane budynki mieszkalne w Nowej Hucie i Oświęcimiu (z Januszem Ingardenem).
Nagrody i wyróżnienia przyznane przez Dyrekcję Miastaprojekt Kraków otrzymały współprojektowane przez Martę Ingarden projekty zespołu Domów Wczasowych na Polanie Szymoszkowej w Zakopanem (z Januszem Ingardenem i Henrykiem Markiewiczem). Dotyczy to również projektów szpitali w Tarnowie, Nowym Targu, Chrzanowie i zrealizowanego szpitala im. L. Rydygiera w Krakowie (w zespole z architektem W. Wichmanem). Dziedzina projektowania dotycząca służby zdrowia zajmuje istotne miejsce w twórczości architektonicznej Marty Ingarden. Wśród znaczących projektów Marty wymienić należy zrealizowane osiedle mieszkaniowe w Zakopanem, przy ul. Chałubińskiego, Spółdzielczy Dom Mieszkaniowy przy ul. Fałata w Krakowie, Pawilon Handlowo-Usługowy przy ul. Sienkiewicza w Wieliczce i Szkoła Muzyczna w Nowej Hucie (z Januszem Ingardenem).
Ważną dziedziną działalności twórczej Marty było uczestnictwo i sukcesy w konkursach architektonicznych, w szczególności: pierwsza nagroda w konkursie zamkniętym na budynki Centrum Administracyjnego Kombinatu Metalurgicznego Nowa Huta (zespół autorski: Janusz Ballenstedt, Janusz Ingarden, Marta Ingarden); wyróżnienie w konkursie międzynarodowym na południową dzielnicę mieszkaniową Moskwy, w zespole pod kierunkiem Tadeusza Ptaszyckiego (częściowo wykorzystany w realizacji); pierwsza nagroda w konkursie otwartym SARP na obiekt mieszkaniowy niski (blok) dla Warszawy, druga nagroda w wymienionym konkursie na budynek wysoki (punktowiec) wspólnie z Januszem Ingardenem.
Trudno dziś w pełni ująć ogrom pracy i wysiłku twórczego architekt Marty Ingarden, osiągnięć własnych i wspólnych, szczególnie z Januszem Ingardenem, stanowiących niewątpliwie wkład w dorobek architektury polskiej II połowy XX wieku.
Pożegnaliśmy Martę 24 stycznia 2009 r. na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie. Wśród grona przyjaciół i kolegów wyróżniali się nieliczni już Kombatanci Okręgu Lwowskiego Armii Krajowej, którzy przybyli ze sztandarami i woreczkiem ziemi z Cmentarza Orląt Lwowskich. Przypomnieli związki zmarłej ze Lwowem i jej zasługi w walce z okupacją niemiecką i sowiecką.
Dla nas Twych przyjaciół pozostaniesz zawsze uśmiechniętą, wesołą, z poczuciem humoru, człowiekiem dobrym i życzliwym, pomocnym dla wielu, których spotkałaś w swym pracowitym życiu. Za to co uczyniłaś, wyrażamy Ci uznanie, szacunek i cześć.

Stanisław Juchnowicz

 

 

Galeria:

Centrum Administracyjne Kombinatu Nowa HutaSzpital im Rydygiera w KrakowiePlac Centralny w Nowej HucieTeatr Ludowy w Nowej Huciehttps://www.myheritage.pl/names/marta_bi%C5%84kowska (dostęp 8.09.2023)Nagrobek Marty Ingarden na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie; fot.: http://krakowsalwator.artlookgallery.com/grobonet/start.php?id=detale&idg=17179&inni=0&cinki=1 (dostęp 24.01.2020)

Źródła:

Udostępnij na:
Biogram dodano: 04.01.2012 | Aktualizacja: 18.01.2024, 01:48:23 | Wyświetleń od 01.01.2018 r.: 3141