Urodzili się:
Zmarli:
Marta Ingarden (zd. Bińkowska) - architekt.
Członek SARP O. Kraków.
Studentka Politechniki Lwowskiej, absolwentka Wydziału Architektury Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (1948).
Projektantka w Biurze Budowlanym Przemysłu Węglowego i Dyrekcji Zakładu Osiedli Robotniczych w Krakowie, w Biurze Projektów i Studiów Budownictwa Osiedlowego ZOR dla miasta Nowa Huta (od 1950), później w Miastoprojekcie.
Autorka m.in.:
- osiedle C-1 w Nowej Hucie - współautorzy: Andrzej Uniejewski, Tadeusz Uniejewski, Marian Uramowski, Janusz Ingarden, Zbigniew Jaroszyński, Stanisław Reński i Ewa Mańkowska;
- Plac Centralny w Nowej Hucie (1950) - współautorzy: Tadeusz Ptaszycki i J. Ingarden;
- Centrum Administracyjne Kombinatu Nowa Huta (1950) - współautorzy: Janusz Ballenstedt i J. Ingarden;
- Teatr Ludowy w Nowej Hucie (1954) - współautorzy: Edmund Dąbrowski, J. Ingarden, Krystyna Wąsowicz-Korska - Nagroda Artystyczna Miasta Krakowa (1955);
- budynek mieszkalny, ul. Fałata 4, Kraków (1959-61) - współautor J. Ingarden;
- zespół Domów Wczasowych na Polanie Szymoszkowej w Zakopanem - współautorzy: J. Ingarden i Henryk Markiewicz;
- Domy Studenckie Collegium Medicum UJ, ul. A. Badurskiego 13-15-17, Kraków (1971-79) - współautorzy: Władysław Wichman (główny projektant), Andrzej Chlipalski, Jerzy Hryniewiecki, Marek Książek, Pawłowska, Jerzy Plesner, Stanisław Pruc, Tadeusz Suwaj;
- szpital im L. Rydygiera w Krakowie (1976-97) - w zespole W. Wichmana;
- Szkoła Muzyczna w Nowej Hucie - współautor J. Ingarden.
Konkursy m.in.:
- na projekt typowego wielokondygnacyjnego budynku mieszkalnego (met. przemysł.) (1957) - współautorzy: J. Ingarden, Stanisław Juchnowicz - IV nagroda;
- SARP nr 231 - na projekt typowego 4-kondygnacyjnego budynku mieszkalnego (wznoszonego metodą uprzemysłowioną) (1957) - współautor J. Ingarden; współpraca Stanisław Juchnowicz - II nagroda równorzędna;
- na projekt Dzielnicy Mieszkaniowej Wrocław-Południe (1962) - współpraca - autorzy: T. Ptaszycki, J. Ingarden, Barbara Perchał, J. Plesner - III nagroda.
Żołnierz NOW i AK.
Odznaczenia m.in.: Odznaka Przodownika Pracy (1953).
Żona architekta Janusza Ingardena (1923-2005).
Pochowana na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.
*********************************************************************
WSPOMNIENIE
Była lwowianką. Urodziła się w tym niezwykłym mieście i ukończyła w roku 1938 Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. Królowej Jadwigi. W okresie okupacji niemieckiej podjęła studia na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej. Wydział ten działał w trudnych warunkach wojennych. Polscy profesorowie, niemiecki język wykładowy, studenci Polacy i Ukraińcy. Polacy, pośród nich Marta Binkowska, związani z działalnością konspiracyjną w Armii Krajowej, Ukraińcy współpracujący z okupantem. Część z nich była członkami ukraińskiej formacji wojskowej „SS Galizien”. Taki był początek naszych studiów akademickich. W roku 1944 Lwow znalazł się pod okupacją Sowiecką. Ci z kolegów, którzy pozostali we Lwowie, szczególnie członkowie AK, narażeni byli na represje. Marta za działalność konspiracyjną była aresztowana i osadzona w więzieniu. Kilku innych kolegów a także kilku naszych profesorów wywiezionych zostało do obozów pracy. Po uwolnieniu znalazła się wraz z rodziną w Krakowie, podejmując kontynuację rozpoczętych we Lwowie studiów na Wydziale Architektury Akademii Górniczo-Hutniczej, który ukończyła wraz z późniejszym jej mężem Januszem Ingardenem w roku 1948. Pracę zawodową jako projektujący architekt rozpoczęła w Biurze Budowlanym Przemysłu Węglowego w Krakowie, potem w Dyrekcji Zakładu Osiedli Robotniczych. Od stycznia 1950 roku dołączyła do organizowanego przez Tadeusza Ptaszyckiego Biura Projektów i Studiów Budownictwa Osiedlowego ZOR dla miasta Nowa Huta (późniejszy „Miastoprojekt”). Marta z Januszem związali się na szereg lat z budowaniem nowego miasta, z pracą projektową, o której marzyliśmy już w czasie studiów we Lwowie. Jako architekt Marta pozostawiła trwałe ślady w dziele tworzenia tego miasta. Była głównym autorem i prowadziła nadzór architektoniczno-budowalny budynków szkół, przedszkoli i żłobków w pierwszych realizowanych osiedlach Nowej Huty. Jej pogodna osobowość, doświadczenie w wychowaniu własnych dzieci, talent i zamiłowanie do piękna, sprawiły że obiekty te Jej autorstwa wyróżniają się prostotą formy architektury i harmonijnie ukształtowaną przestrzenią wnętrz pełnych światła i koloru. Służą do dziś, już wielu pokoleniom dzieci i młodzieży. Jest współautorem, wraz z Januszem Ingardenem, ważnych, zrealizowanych budynków publicznych w Nowej Hucie: Centrum Administracyjnego Kombinatu i Teatru Kameralnego, który od początku istnienia służy najbardziej postępowym kreacjom teatralnym. Szereg projektów otrzymało nagrody Komitetu do spraw Urbanistyki i Architektury, są to zrealizowane budynki mieszkalne w Nowej Hucie i Oświęcimiu (z Januszem Ingardenem).
Nagrody i wyróżnienia przyznane przez Dyrekcję Miastaprojekt Kraków otrzymały współprojektowane przez Martę Ingarden projekty zespołu Domów Wczasowych na Polanie Szymoszkowej w Zakopanem (z Januszem Ingardenem i Henrykiem Markiewiczem). Dotyczy to również projektów szpitali w Tarnowie, Nowym Targu, Chrzanowie i zrealizowanego szpitala im. L. Rydygiera w Krakowie (w zespole z architektem W. Wichmanem). Dziedzina projektowania dotycząca służby zdrowia zajmuje istotne miejsce w twórczości architektonicznej Marty Ingarden. Wśród znaczących projektów Marty wymienić należy zrealizowane osiedle mieszkaniowe w Zakopanem, przy ul. Chałubińskiego, Spółdzielczy Dom Mieszkaniowy przy ul. Fałata w Krakowie, Pawilon Handlowo-Usługowy przy ul. Sienkiewicza w Wieliczce i Szkoła Muzyczna w Nowej Hucie (z Januszem Ingardenem).
Ważną dziedziną działalności twórczej Marty było uczestnictwo i sukcesy w konkursach architektonicznych, w szczególności: pierwsza nagroda w konkursie zamkniętym na budynki Centrum Administracyjnego Kombinatu Metalurgicznego Nowa Huta (zespół autorski: Janusz Ballenstedt, Janusz Ingarden, Marta Ingarden); wyróżnienie w konkursie międzynarodowym na południową dzielnicę mieszkaniową Moskwy, w zespole pod kierunkiem Tadeusza Ptaszyckiego (częściowo wykorzystany w realizacji); pierwsza nagroda w konkursie otwartym SARP na obiekt mieszkaniowy niski (blok) dla Warszawy, druga nagroda w wymienionym konkursie na budynek wysoki (punktowiec) wspólnie z Januszem Ingardenem.
Trudno dziś w pełni ująć ogrom pracy i wysiłku twórczego architekt Marty Ingarden, osiągnięć własnych i wspólnych, szczególnie z Januszem Ingardenem, stanowiących niewątpliwie wkład w dorobek architektury polskiej II połowy XX wieku.
Pożegnaliśmy Martę 24 stycznia 2009 r. na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie. Wśród grona przyjaciół i kolegów wyróżniali się nieliczni już Kombatanci Okręgu Lwowskiego Armii Krajowej, którzy przybyli ze sztandarami i woreczkiem ziemi z Cmentarza Orląt Lwowskich. Przypomnieli związki zmarłej ze Lwowem i jej zasługi w walce z okupacją niemiecką i sowiecką.
Dla nas Twych przyjaciół pozostaniesz zawsze uśmiechniętą, wesołą, z poczuciem humoru, człowiekiem dobrym i życzliwym, pomocnym dla wielu, których spotkałaś w swym pracowitym życiu. Za to co uczyniłaś, wyrażamy Ci uznanie, szacunek i cześć.
Stanisław Juchnowicz
Galeria:
Źródła: